Artikelen door Jaap (J.H.) de Boer

Oud-NMV-voorzitter Anthonie van Peursen overleden

Geheel onverwacht is op vrijdag 20 december ons lid en oud-voorzitter Anthonie van Peursen overleden. Hij werd 73 jaar. Anthonie was sinds 1975 lid van de NMV en op vele manieren actief binnen de vereniging. Niet alleen als trouw bezoeker van excursies en verenigingsdagen, maar ook in allerlei functies. Van 1990-1998 was hij vanuit de […]

Ook nieuw dit jaar: Anadara kagoshimensis

Tussen de vele nieuwe soorten die ons land in het afgelopen jaar bereikten, is één opvallende tweekleppige: de arkschelp Anadara kagoshimensis. Deze soort heeft nog geen Nederlandse naam, maar we zouden naar analogie van onze oosterburen kunnen spreken van de Japanse arkschelp, of wellicht (zoals in een artikel in Spirula wordt gesuggereerd) Bolle arkschelp. De […]

NMV-erepenning uitgereikt aan Rykel de Bruyne

Het bestuur van de Nederlandse Malacologische Vereniging heeft Rykel de Bruyne tijdens de vergadering van 22 oktober 2022 in Vledder de erepenning van de NMV toegekend vanwege zijn grote verdiensten voor de malacologie binnen en vooral ook buiten de vereniging (zoals binnen de Stichting ANEMOON). Iedere Nederlandse schelpenliefhebber heeft wel een boek dat (mede) is […]

Is de Zuiderzeeschijfslak terug?

In februari 2021 vonden enkele waarnemers van de KNNV Strandwerkgroep Waterweg-Noord, de Strandwerkgemeenschap en Stichting ANEMOON in het getijdengebied van de Oosterschelde een 3,5 mm klein zeenaaktslakje. Na bestudering van de foto’s en aanvullend onderzoek bleek het te gaan om een schijfslak (Corambe sp.), wellicht de Zuiderzee-schijfslak (Corambe obscura), een brakwaternaaktslak die van mosdiertjes leeft. […]

Friezen, let op de Brakwaterstrandschelp!

Sinds 2016 maakt de Brakwaterstrandschelp Rangia cuneata deel uit van de molluskenfauna van de Friese binnenwateren, na de vondst van juveniele dieren in de Ried, bij Harlingen. In februari 2021 werden door een attente medewerker van Wetterskip Fryslân ook volwassen exemplaren van deze soort gevonden, op ongeveer dezelfde locatie, tussen Harlingen en Midlum. Bij inventarisatie […]

NMV ondertekent klimaatverklaring

Het bestuur van de Nederlandse Malacologische Vereniging heeft een internationale verklaring ondertekend waarin gevraagd wordt actie te ondernemen om te voorkomen dat aquatische ecosystemen grote negatieve effecten ondervinden van klimaatverandering. Het opstellen van de verklaring is een initiatief van Scott Bonar, Ph.D., toenmalig voorzitter van de American Fisheries Society. De verklaring werd ondertekend door 111 […]

Vernieuwde zoekkaart Schelpen

De Zoekkaart Schelpen, een handig hulpmiddel voor het herkennen van schelpen van het Nederlandse strand, is vernieuwd. Deze populaire uitgave, één van de drie zoekkaarten van de NMV, was uitverkocht en daarom toe aan een herdruk. Vanwege de snel veranderende molluskenfauna is besloten de kaart niet alleen te laten herdrukken, maar ook te vernieuwen. Overigens […]

Nieuw in Nederland: de ‘Gladde snavelneut’

Opnieuw heeft een molluskensoort ons land weten te bereiken. In Nature Today melden Bureau Waardenburg en Stichting ANEMOON  de vondst van de soort Yolida cf. limatula (Say, 1831), een zeer platte en gladde schelpsoort, met een bijzonder slot. De schelp werd levend aangetroffen in een bodemmonster uit de Westerschelde dat in september 2019 was genomen […]

Nauwe korfslak in de schijnwerpers

In het eind 2019 verschenen digitale bulletin Zoekbeeld nr 9(1), uitgegeven door de Stichting ANEMOON, staat de Europees beschermde Nauwe korfslak Vertigo angustior centraal. In deze special wordt beschreven op welke wijze gepoogd is een populatie van deze soort te behouden door middel van transplantatie van substraat, inclusief slakken. Ook wordt aangegeven op welke wijze […]

Molluskenfauna van Nederland steeds exotischer

Exoten zijn van alle tijden, maar de laatste tijd gaat het wel heel snel met de komst van nieuwe molluskensoorten naar Nederland. Op 17 januari 2020 meldde Nature Today dat de Geaderde stekelhoren (Rapana venosa) in de Oosterschelde is ontdekt is. In het artikel wordt deze forse zeeslak een potentiële bedreiging genoemd voor de oestervisserij. […]

Nieuw aangetroffen: een brakwaterkorfschelp

In de Schelde, op de grens van België en Nederland, is een nieuwe schelpensoort aangetroffen. Het betreft (alweer) een invasieve exoot, en opnieuw eentje met een slechte reputatie. De naam: Potamocorbula amurensis. De soort, die nog geen Nederlandse naam heeft, is een verre verwant van de inheems voorkomende korfschelp Corbula gibba, en eveneens een soort […]

Alweer een nieuwkomer: de Amerikaanse strandschelp

In 2017 en 2018 hebben wetenschappers van Wageningen Marine Research voor het eerst in Europa exemplaren van de strandschelp Mulinia lateralis (Say, 1822) aangetroffen. Oorspronkelijk komt dit schelpdier voor in het westelijke deel van de Atlantische Oceaan: van de Golf van Saint Lawrence tot de Golf van Mexico. Deze Amerikaanse strandschelp, zoals hij wordt genoemd, […]

Rapport over Slikken van Viane, Zeeland

In september 2018 heeft een aantal leden van de Nederlandse Malacologische Vereniging, in samenwerking met deskundigen van de Strandwerkgemeenschap en de Stichting Anemoon, een inventarisatie uitgevoerd van de mariene flora en fauna van de Slikken van Viane. Dit is een interessant natuurgebied in de Oosterschelde, nabij Ouwerkerk. Het geïnventariseerde gebied is niet vrij toegankelijk. De […]

Nieuw in Nederland: een getraliede mossel

Het gaat hard met de verandering van de Nederlandse Malacofauna. Nadat in de afgelopen maanden al vier nieuwe soorten in ons land waren ontdekt, is daar nu nog een vijfde aan toegevoegd. Stichting ANEMOON bericht in Nature today over de vondst van een getraliede mossel in het Noordzeekanaal. Het gaat om de soort Ischadium recurvum […]

De Japanse zeepbelslak … en meer

In een bericht van Nature Today melden de Nederlandse Malacologische Vereniging en de Stichting ANEMOON de ontdekking van maar liefst vier nieuwe weekdiersoorten in Nederland. In het bericht wordt nader ingegaan op de vondst van de Japanse zeepbelslak (Haminoea japonica) . In juni 2018 werden opeens duizenden exemplaren van deze slak waargenomen in het Veerse […]

Mosselslurpers en meer moois op Mick’s Marine Biology Blogspot

Zin in prachtige foto’s van de Mosselslurper, een klein slakje dat leeft op Mossels? Bezoek dan de weblog Mick’s Marine Biology, een prachtige weblog van Mick Otten. We weten maar weinig van dit kleine, maar erg interessante slakje (met de wetenschappelijk naam Brachystomia scalaris). De blog over de Mosselslurper brengt hier verandering in, met veel mooie […]

Nauwe korfslak steeds meer in het nauw

De Nauwe korfslak (Vertigo angustior (Jeffreys, 1830)) is een zeer klein, op het land levend huisjesslakje dat in ons land alleen nog in natuurgebieden voorkomt. De soort geldt in Europa als zeer zeldzaam en is daarom opgenomen in de Europese Habitatrichtlijn, niet alleen om de soort zelf te beschermen, maar vooral om het ecosysteem rond […]

Nieuw: monografie over de malacoloog Arthur Morelet

Degenen die met niet-mariene weekdieren werken, zijn mogelijk de naam Morelet al tegengekomen. Hij introduceerde meer dan 700 soortsnamen in – momenteel – 84 verschillende families van land- en zoetwaterweekdieren. Wie was Arthur Morelet en wat is er geworden van zijn enorme collectie? Pierre Marie Arthur Morelet (1809-1892) was een ‘amateur’-wetenschapper die zich deels toelegde […]

Online-beschikbaarheid Basteria verbeterd

In een eerder digitaliseringsproject van Naturalis zijn veel tijdschriften digitaal ontsloten via www.natuurtijdschriften.nl. Zo ook de NMV-tijdschriften Spirula en Basteria. Voor Basteria bleken echter enkele nummers te ontbreken en niet alle gedigitaliseerde informatie was goed vindbaar. Dit probleem is opgelost. Basteria is nu online beschikbaar tot volume 78 (2014) en er komt elk jaar een […]

Nieuwe Basisgids Landslakken

Op zaterdag 21 oktober 2017 verschijnt de nieuwe KNNV ‘Basisgids Landslakken’. Deze basisgids, van de hand van Bert Jansen, is een compacte, handzame versie van het landslakkengedeelte van diens eerder verschenen ‘Veldgids Slakken en Mossels’. De basisgids is gericht op eenvoudige en praktische identificatie van landslakken in het veld. Een handige “soortenwijzer” en “matenwijzer” zetten […]

Nieuwe Nederlandstalige strandvondstengids

Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) heeft een Nederlandstalige strandvondstengids uitgebracht, met veel organismen die ook aan onze eigen Noordzeekust te vinden zijn. Dit nieuwe werk – 336 pagina’s dik en met meer dan 1000 foto’s – is een coproductie van Stichting Kunstboek, het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), Natuurpunt en de Strandwerkgroep […]

Help het klimaatonderzoek met de SnailSnap-app

Download de SnailSnap-app, en je kunt rechtstreeks bijdragen aan klimaatonderzoek. Gebruikers van deze app verzamelen met één druk op de knop gegevens over de kleur en de locatie van tuinslakken. Onderzoekers van Naturalis gebruiken deze gegevens om te bepalen of en hoe tuinslakken zich aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering en verstedelijking. In Nederland is […]

Chinese moerasslak steeds vaker gezien

In het online magazine Nature today stond onlangs een informatief artikel over de Chinese Moerasslak, een relatief nieuwe exoot die steeds vaker in ons land gevonden wordt. Na de eerste vondst in 2008 komt deze grote moerasslakkensoort inmiddels op tien verschillende locaties voor. Van twee naar vier soorten Oorspronkelijk komen in Nederland twee soorten moerasslakken voor: de Spitse en de […]

Een levend fossiel bedreigd in zijn voortbestaan

Nieuws over de Nautilus op de site nos.nl. Volgens Nautilus-onderzoeker Auke-Florian Hiemstra van Naturalis gaat het niet goed met deze prachtige inktvissensoort, een levend fossiel, dat in honderden miljoenen jaren nauwelijks veranderd is. Vroeger vingen vissers in de Filipijnen zo’n 75 exemplaren per dag, tegenwoordig nog maar 3 of 4, aldus Hiemstra, die wil voorkomen dat […]

Determinatiedag fossiele strandvondsten in Hellevoetsluis

Op zondag 9 oktober 2016 van 10.00-16.00 uur organiseert Historyland (Hellevoetsluis) in samenwerking met het Natuurhistorisch Museum Rotterdam een determinatiedag voor fossiele strandvondsten. De mollusken vormen niet de hoofdmoot, maar voor NMV-leden met een bredere interesse in fossielen is deze activiteit wellicht interessant. Wat wordt er gedetermineerd? Velen hebben hun geluk beproefd op de stranden […]

Muzeeaquarium Delfzijl tijdelijk gesloten

Het Muzeeaquarium in Delfzijl is tijdelijk gesloten. Een dijkverhoging van bijna 2 meter en daarmee een dijkverbreding van circa 30 meter zorgen ervoor dat slechts de oude munitiebunker met de aquaria kunnen worden behouden. De rest van het museum incl. de schelpenexpositie wordt tijdelijk opgeslagen. Achter de huidige locatie aan de zeedijk wordt een voormalig zwembad omgetoverd […]

Vita Malacologica 15: Muricidae

Vita Malacologica 15 heeft als thema Muricidae en zal waarschijnlijk op de najaarsvergadering van 8 oktober ten doop gehouden worden (mits de planning van de drukker het toelaat). In totaal hebben 10 auteurs uit binnen- en buitenland meegewerkt aan dit nummer, waaronder de bekende Muricidae-expert Roland Houart. In dit nummer worden 12 nieuwe soorten, 1 […]

NMV-najaarsbijeenkomst over schelpen en slakken van het Caribisch gebied

Op zaterdag 8 oktober van 10.30- 16.30 uur houdt de NMV zijn najaarsbijeenkomst, deze keer met als thema mollusken van het Caribisch gebied. De Nederlandse Antillen zijn in 2010 opgeheven als staatkundige eenheid, en sindsdien zijn de BES-eilanden (Bonaire, Saba en Sint Eustatius) bijzondere gemeenten van Nederland. Dat betekent dat Nederland hiermee ook een tropische […]

Strandgaper langer in Nederland dan gedacht

De Strandgaper (Mya arenaria) is een tweekleppige schelpensoort. In de huidige tijd komt hij algemeen voor in slibrijke biotopen langs de Nederlandse kust, zoals de Waddenzee. Bijzonder aan deze soort is dat hij in het Pleistoceen uitstierf in Europa, om pas in historische tijden weer terug te keren. De soort kon zich wel handhaven langs […]

Inventarisatie Haringvliet vóór de verzilting

In 2018 gaan de Haringvlietsluizen op een kier met als doel de ooit zo unieke deltanatuur van het Haringvliet weer nieuw leven in te blazen. Vooruitlopend op ‘de kier’ wordt gewerkt aan de ontwikkeling van het getijdenlandschap rond het Haringvliet. Landbouwgrond wordt omgevormd tot natuur. Door oevers af te graven komt een groter deel van […]

Herdruk ‘Zeeuwse strandfossielen’

De gids ‘Zeeuwse strandfossielen – Fauna Zeelandica in de oertijd’, die op 12 maart 2016 werd gepresenteerd bij het 50-jarig jubileum van de Werkgroep Geologie van het Zeeuws Genootschap, krijgt een tweede druk. De gids gaat over fossielen uit allerlei diergroepen,  Toeristisch gezien trekken de haaientanden vaak de meeste aandacht. Fossiele schelpen worden minder fanatiek […]

Kleine alikruik terug bij Scheveningen

Onlangs is de Kleine alikruik (Melaraphe neritoides) weer teruggevonden op de plaats waar ze, in 1916, voor het eerst in Nederland is gevonden: bij Scheveningen. De Kleine alikruik is een klein, elegant, donker gekleurd slakje dat op verharde kusten leeft in de spatzône, een kleine strook substraat boven de vloedlijn. De soort staat te boek […]

Kleine kartuizerslak doet het goed in de Gelderse poort

Bij een recente molluskeninventarisatie door de NMV en de Stichting ANEMOON in de Millingerwaard en de Kekerdomse Waard bleek de Kleine kartuizerslak (Monacha cartusiana) één de meest algemene grote slakkensoort te zijn. Dit is mooi nieuws, omdat het hier een rode-lijst-soort betreft. De omstandigheden in de uiterwaarden bij Kekerdom zijn kennelijk goed voor deze pioniersoort. […]

Malacoloog Dr. A.C. (Dolf) van Bruggen overleden

Op 3 juni jl. is Dr. A.C. (Dolf) van Bruggen, eminent malacoloog en erelid van de NMV, overleden. Van Bruggen was lid van de NMV sinds 1948. Hij was vele jaren zeer actief bij de vereniging betrokken. Hij bekleedde diverse bestuursfuncties: tweede secretaris van 1953-1954, secretaris van 1954-1956 en 1967-1968, voorzitter van 1970-1972, penningmeester van […]

Binnendijkse kokkelkweek op Texel

Volgens de Texelse Courant van 31 mei 2016 kan de proef met binnendijkste kokkelkweek in de polder Wassenaar bij De Cocksdorp mogelijk al dit najaar van start. Tot en met 2018 wordt een klein deel van deze polder gebruikt als proefterrein voor de binnendijkse teelt van kokkels, dankzij een subsidie van het Waddenfonds. De proef […]

1000-soortendag Amersfoort in de herhaling

De 1000-soortendag in het weekend van 21 april in Amersfoort ligt inmiddels een maand achter ons. Ondanks het helaas koude weer en het feit dat enkele gebieden vanwege het broedseizoen beperkt toegankelijk waren, zijn we er toch weer in geslaagd de 1000 ruim te overtreffen. De teller staat op dit moment op ruim 1400 soorten […]

Een octopus van 95 miljoen jaar oud

Bij wijze van spreken dan …. We hebben het over een tekening van een octopus, gemaakt met inkt van 95 miljoen jaar oud. De inkt is gewonnen uit een fossiel van een octopus, gevonden in Libanon in 2009 door paleontoloog Jørn Hurum. De fraaie tekening werd gemaakt door de Nederlandse natuurtekenaar Esther van Hulsen. Meer […]

Stichting ANEMOON en NOB gaan verzouting Haringvliet onderzoeken

Vanaf 2018 gaan de Haringvlietsluizen voor een groot deel van het jaar op een kier waardoor zout Noordzeewater het zoete Haringvliet instroomt. De gevolgen hiervan op het onderwaterleven zijn heel interessant en zullen op termijn een bijzonder nieuw type duikwater en zelfs nieuwe duikplaatsen opleveren. Daarom zijn Stichting ANEMOON en de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) […]

Levende Schepjes bij Bruinisse

Duikers Floris Bennema en Godfried van Moorsel meldden op 29 april jl. op de website Nature Today de vondst van flinke aantallen levende Schepjes (Philine quadripartita) én hun eipakketten tijdens het duiken in de buurt van Bruinisse, Zeeland. Deze merkwaardige slakjes werden nog niet eerder levend aangetroffen in onze kustwateren. Schepjes komen vooral ten zuiden […]

Auteurs gezocht

Dit jaar bestaan onze collega’s van de Strandwerkgemeenschap 75 jaar,  een goede reden om terug te kijken en stil te staan. Ter gelegenheid van het jubileum wordt een gedenkboekje samengesteld, in Zeepaardformaat (maar wel wat dikker). De redactie van het boekje is op zoek naar auteurs die een grotere of een kleinere bijdrage willen leveren. […]

Anthonie van Peursen nieuwe voorzitter NMV

De Nederlandse Malacologische Vereniging heeft op 16 april 2016 Anthonie van Peursen gekozen tot nieuwe voorzitter. Hij volgt Ruud Bank op, die sinds april 2013 voorzitter was van de NMV. Anthonie van Peursen (1951) is in 1975 lid geworden van de NMV en in 1976 van ‘De Kreukel’ (de Malacologische Contactgroep Amsterdam & Omstreken). Binnen […]

Vleugelslakje vliegt als een vlinder

Onderzoek heeft aangetoond dat de vleugelslakken (pteropopoden)  zich door het water bewegen zoals een insect door de lucht vliegt. De Engelse naam Sea Butterfly blijkt dan ook heel goed gekozen te zijn. Vleugelslakken zijn wereldwijd voorkomende slakjes die aangepast zijn aan een volledig planktonisch leven. Hun voet is omgevormd tot twee lobben waarmee de dieren […]

Beperkte toegankelijkheid molluskencollecties Naturalis

Vanwege omvangrijke nieuwbouw voor een nieuw tentoonstellingsgebouw en verbouwing van bestaande zalen tot depots, laboratoria en werkruimten zullen de collecties vanaf nu tot in 2018 niet of zeer beperkt toegankelijk zijn. Meer informatie over de toegankelijkheid van de collectie recente mollusken vindt u hier. Meer informatie over de toegankelijkheid van de collectie fossiele mollusken vindt u hier. Per […]

Nonnetjes voorspellen de toekomst van de Waddenzee

22-mrt-2016 – De diepte waarop nonnetjesschelpen zich in de wadbodem ingraven is een goede voorspeller van de conditie van het wad. De gemiddelde ingraafdiepte van deze schelpdieren zegt zelfs meer over de kwaliteit van het wad dan het totale aantal nonnetjes dat aanwezig is. Dat schrijven biologe Tanya Compton en collega’s van het NIOZ Koninklijk […]

Mosselbanken en oesterriffen hersteld in Noordzee

24-mrt-2016 – ARK Natuurontwikkeling en Wereld Natuur Fonds zijn begonnen met een unieke proef om mosselbanken en oesterriffen in de Noordzee te laten terugkeren. Voor de kust van de Zuid-Hollandse eilanden zijn vandaag de eerste schelpdieren op de bodem geplaatst. De mosselen en platte oesters moeten uitgroeien tot een groot veld dat een paradijs vormt […]

‘Zoekbeeld’, met veel nieuws over slakken en schelpen

De Stichting ANEMOON heeft onlangs weer een nieuw nummer uitgebracht van de Zoekbeeld, met daarin veel nieuws over de Nederlandse molluskenfauna. Zoekbeeld begint inmiddels aan de 6e jaargang. Het nieuwe nummer is het 1e exemplaar van 2016. Er zijn o.a. berichten over de nieuwe strandwacht Ameland, bescherming van de Zeggekorfslak, schorsbewonende slakken en uitgeplozen netten […]

Congres over Conidae (Kegelslakken) in België

Het Royal Belgian Institute of Natural Sciences organiseert op 1 en 2 oktober 2016 in Brussel de 4th International Cone Meeting. NMV- leden kunnen zich daarvoor nu aanmelden. Wie het eerst komt die het eerst maalt. Het lezingenprogramma is in het Engels. Een PDF met het programma en een inschrijfformulier zijn te vinden op het […]

Ontsluiting literatuur via natuurtijdschriften.nl

Via de website natuurtijdschriften.nl zijn sinds februari 2016 ook twee tijdschriften van de Nederlandse Malacologische Vereniging ontsloten. Het gaat om Spirula (en diens voorganger het Correspondentieblad) en Basteria. Met een vertraging van 3 jaar is alle informatie uit deze bladen nu te vinden op genoemde website. Er zijn meerdere zoekingangen beschikbaar, wat het zoeken gemakkelijker […]

Miramar Zeemuseum, Vledder, zoekt vrijwilligers

Het  seizoen 2016 van Miramar Zeemuseum in Vledder (bij Steenwijk) is een seizoen, met veel jubileumactiviteiten, vanwege het 50-jarig bestaan van het museum. Voor het organiseren van malacologische, marien-biologische, en educatieve activiteiten en het op orde krijgen van de collectie zoeken we vrijwilligers. Woont u dus in de omgeving en wilt u ons helpen horen wij […]